වෙසක් පෝය දා හුදකලා වූ ශ්‍රී දළදා මාලිගාව ලොවට රහසින් මලින් පිරුණු හැටි

උපේක්ෂා උඩුවැරැල්ල –

නොසිතූ ලෙස , වෙසක් පුන් පොහෝදා කන්ද උඩරට ඵෙතිහාසික පුරවරයේ උතුම් දළදා සමිදුන්ගේ මල් ආසනය ඇතුලුව ශ්‍රි දළදා මන්දිර අභ්‍යන්තරයේ මල් ආසන හත නෙළුම් මල් හත්දහසකින් පිරී ගියේය. එපමණක් ද නොව විශ්ණු පත්තිනි නාථ කතරගම සිවුමහා දේවාල මල් ආසනද , වැල් බෝධින්වහන්සේ ද , දොඩම්වල වජිරාරාම මල් අසුනද, ගැටඹේ බෝධින්වහන්සේ ගේ මල් ආසනයද , ලේඩිබ්ලේක් ආරාම‌යේ මල් අසුනද , තවත් මල් දෙදහසකින් පිරී සුවදවත් විය.

හිටිවනම වූ මේ අරුමය කුමක්දැයි බොහෝ දෙනා සිතන්නට වූයේ, ඇදිරි නීතියත් , කොරෝනා භීතියත් හේතුවෙන් මාසයකට වැඩි කාලයක් හිස් වූ ආසන වෙසක් පුන් පොහෝදා පිරී ගිය අයුරු දුටු විටය.

“ අපිට මේ තාක් කාලයක් ජීවත් වෙන්න අත දුන්නේ මේ නෙළුම් මල් .. බුදුන් වහන්සේ ගේ පිහිටෙන් මල් ආසන පුරවන්න අපට මග පෑදුනා. මේ මලකට මිලක් නියම වුණා තමයි..ඒත් අපේ දුප්පත් අසරණකම නැති කරන්න මේ නෙළුම් මල් අපට පිහිට වෙනවා. ඒ හින්දාම අපි කතාවුණා නෙළුම්මල් නවදහසක් පූජාකරන්න. අපේ ඒ අහිංසක බලාපොරෝත්තුවට මග පාදා දුන්නේ මධ්‍යම පළාතේ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති රණවීර මහත්තයා. ඔහු මාළිගාවේ පොලිසියේ ස්ථානාධිපති විපුල බණ්ඩාර මහත්තයාට මේ ගැන කියා තිබුණා. ඒ අනුව වැව්වලින් මල් එකතු කරලා ඒ ඒ පොලිස් ස්ථාන මගින් ශ්‍රි දළදා මාළිගාවේ පොලිසියට මල් ගෙන ඒමේ කාර්යය මෙහෙය වුයේ , ප්‍රධාන පොලිස් පරික්ෂක සේනාධීර මහත්තයා. ..”  තමන්ගේ සියළු බලාපොරොත්තු ඉෂ්ඨ වූවා සේ දිලිසෙන දෑසින් එක් හුස්මකින් විස්තර කියා සිටියේ , ශ්‍රි දළදා මාළිගා පරිශ්‍රයේ බුදුනු සහන සංසද ආරක්ෂක කමිටුවේ , සභාපති පියල් රාජ ශ්‍රි වික්‍රමය.

කාටත් කරදරයක් හිරිහැරයක් නැති , බැති සිතින් ම මල් විකුණා ජීවිකාව ගෙන යන හතලිස් දහසක් පවුල් මේ සිරිලක වෙසෙන්නේය.  දැනට දශක තුනක් තිස්සේ  ඔවුන්ගේ එකම ආදායම් මාර්ගය මල් වෙළදාමය. කුසට අහරක් හිසට නිවහනක් දුදරුවන්ට යහපත් අනාගතයක් කැටි කොට ගත් යහපත් පවුල් ජීවිතයක් ගත කරන්නට මේ නෙළුම් මල් සැමගේ පිහිටට සිටින්නේය. මල් නෙලන්නන් , මල් මිටි බදින්නන් , මල් ප්‍රවාහනය කරනන්නන් බෙදා හරින්නන් මල් කඩ වෙළදුන් උත්සව අවස්ථා සදහා මල් සපයන්නන් ඇතුළු මහා පිරිසක් මේ සිරිලක නන් දෙසම පැතිර සිටින්නේය. පේදුරු තුඩුවේ සිට දෙවුන්දර තුඩුව දක්වා පරාසයේ වෙසෙන මේ පිරිස , තමන්ගේ ජීවිතය රැක දෙන බුදුන් වහන්සේට ගෞරවය දැක්වීම පිණිසය වෙසක් දා මල් නවදහසකින් මල් ආසන පිරවූයේ.

පියල් රාජ ශ්‍රි මේ ක්‍රියා දාමයට අත තැබූයේ මල් හාර දහසක් පූජා‌කොට ශ්‍රි දළදා මැදුරේ දන්තධාතුන් වහන්සේ වෙත පූජා කරමි යන අධිඨන ඇතිවය. ඔහු ගේ වෑයම සාර්ථක කරමින් ඊට තවත් මල් හයසියයක් එක්කරමින් බුදුනු සහන සංසදයේ දරුවන් දෙදෙනකුද මල් ලබා දුන්නේය. එතකින් නොනැවතී දඹුල්ලේ පියල්සිරි ද කුරුණෑගල හිරිපිටියේ චමින්දද , පොළොන්නරුවේ සරත් චන්ද්‍රසිරිද සීගිරියේ තාරක වික්‍රමසිංහ ද , නිකවැරටියේ යාපා ද , අම්පාරේ බණ්ඩාර ද, මේ කර්තව්‍යට සිය දායකත්වය ලබා දෙන බව කියා සිටියහ. ඔවුනගේ මල් දහස් ගණනින් ඒ ඒ පොලිස් ස්ථානාධිපතිවරුන්ගේ දායකත්වය ඇතිව නුවරට ගෙන ආහ.

වෙසක් පුන් පොහෝදා හෙවත් හත්වැනිදා අලුයම නුවරට ගෙන ආ නෙළුම් කැකුළු තොගය බුදු පුදට තබන්නට නම් මල් පුබුදුවා ලිය යුතුය. කෝවිඩ් ව්‍යසනය හේතුවෙන් වැඩි පිරිසකට එක්ව මේ කාර්යය සිදු කල නොහැකිය. සෞඛ්‍ය නීති රිති උල්ලංඝනය වන නිසාය. එබැවින් නිරෝධායන නීතිප්‍රකාරව බුදුනු සහන සංසදයේ දරුවන් හත් දෙනකුද , ශ්‍රි දළදා මාළිගයේ ආරක්ෂාව පිණිස සේවයේ යෙදි සිටින කාන්තා පොලිස් නිළධාරින් ද සෙසු පොලිස් නිළධාරින්ද එක්ව නෙළුම් පොහොට්ටු පුබුදුවා මල් වට්ටි සැකසූහ. පැය පහකට වැඩි කාලයක් මල් සුරුහමට සකසා දළදා සමිදුන් වෙතත් සෙසු ආගමික ස්ථාන වෙතත් රැගෙන ගියෝ පොලිස් නිළධාරිහුය. රටපුරා ඇදිරි නීතිය බල පැවැත්වූ බැවින් අවසර ඇත්තේ ඔවුනට පමණක් බැවිනි.

ඔවුන් මල් පුජා කල සවස හයත් හතත් කාලයේ මල් හා සමග ජීවත් වන සියළු පිරිසට පණිවුඩ යවා සාදු කාර දෙන්නැයි දන්වා සිටියේ මහනුවර බුදුනු සහන සංසදහයේ පිරිසය. ඒ අනුව , රට පුරා සෑම තැන්හිම විසිරි සිටි මල් හා බැදි සිටින මල් වෙළදුන් සාදු කාර දෙමින් පිං අනුමෝදන් කර ගත්හ.

මාර්තු මස විසිවැනිදායින් පසු සිරිලක බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන පන්සිය පනහක මල් ආසන හිස්ව ගියේ බැතිමතුනට නිවෙස්වල වී සිටිමට සිදු වු නිසාය. ඵෙතිහාසික සිද්ධස්ථාන තුන්සිය හැටක් වෙත යමින් එහි ඵෙතිහාසික බව අත්විදිමින් බුදුන් වහන්සේ වෙත මල් පුදන සෑම බැතිමතෙක්ම මලක් මිලදි ගන්නේ මේ හතලිස් දහසකින් එක් අයෙකුගෙන්මය. බැතිමතුන් නොමැතිව හිස්ව ගිය සිද්ධස්ථාන වෙත අද ඔවුහු පිංතකා මල් පුදති. මෙවන් ව්‍යසන වෙමින් තමන්ගේ ජීවිත අදුරේ නොදැමන්නයි දෑත් එක්කොට ඉල්ලා සිටිති.