පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් තනතුර සඳහා විශ්වවිද්‍යාලවල පුරාවිද්‍යාව උගන්වන සමහර විද්වතුන් විසින් ආරම්භ කර ඇති බලපොරය නොවිය යුත්තක් බවත්, සරසවියක පුරාවිද්‍යාව ඉගැන්වූ පමණින් පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් තනතුර වැනි විශේෂිත පරිපාලන තනතුරක් දැරීම කළ නොහැකි බවත් ලෝ ප්‍රකට විද්වතෙක් මෙන්ම පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ හිටපු සංරක්ෂණ අධ්‍යක්ෂ වරයෙක් ද වූ ආචාර්ය ගාමිණී විජේසූරිය ලංකාසරට පැවසීය.
පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් තනතුරට ඉතා සුදුසු පුද්ගලයන් දෙපාර්තමේන්තුව තුළ සිටියදී වුවද යම් විෂයානුබද්ධ දැනුමක් හැර පුරා විද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව හැසිරවිය හැකි වෙනත් කිසිම සුදුසුකමක් නොමැතිව තනතුරු වලට පමණක් පොරකන විද්වතුක් සිටීම අතිශය කනගාටුවට කරුණක් බව පෙන්වා දෙන ඔහු පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව, අපේ උරුමය සමඟ පාපන්දු ගැසීමට ඇති ක්‍රීඩා පිටියක් නොකර ගත යුතු බවත් ඔහු පවසයි.
වැඩි දුරටත් ලංකාසරට අදහස් දැක්වූ ආචාර්ය ගාමිණි විජේසූරිය මෙසේ පැවසීය.
“පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව පාලනය කරන නීතිය වන්නෙ 1940 පුරාවිද්‍යා ආඥා පනත. එයට අනුව දෙපාර්තමේන්තුවෙ ප්‍රධාන අරමුණ ‘ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාවස්තු වඩා හොඳින් සංරක්ෂණයකිරීම’… “
“ එහෙයින්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රධානී තනතුරුට පත් කරනු ලබන පුද්ගලයකු පුරාවිද්‍යා ආඥාපනත ක්‍රියාත්මක කිරීම පිළිබඳ දැනුම හා අත්දැකීම් ඇති, රාජ්‍ය සේවයේ නීති රීති හා රෙගුලාසි, ප්‍රසම්පාදන ක්‍රියාවලි පිළිබඳව දැනුවත්ව සිටිය යුතු අයෙකු විය යුතුයි. ශිල්පීන් විශාල සංඛ්‍යාවක් ඇතුළුව තාක්ෂණික මට්ටමේ පුද්ගලයින් කළමනාකරණය පිළිබඳ පළපුරැද්ද ලබා තිබිය යුතුයි. “
දෙපාර්තමේන්තුවේ මූලික කාර්යභාරය වන්නේ උරුමය සංරක්ෂණය හා කළමනාකරණය කිරීම. එම තනතුර පිරවීමට අදහස් කරන කෙනෙකුට මෙම ක්ෂේත්‍රයන්හි පුහුණුව හා අත්දැකීම් තිබිය යුතුයි. ඒ මගේම ප්‍රධාන පාර්ශවකරුවන් වන බෞද්ධ භික්ෂූන් ඇතුළු ප්‍රජාවන් සමඟ වැඩ කිරීමේ අත්දැකීම් සහ පලපුරුද්ද තිබිය යුතුයි.
ස්වකීය විෂය පථයට අමතරව ආයතනය තුළ පවත්නා අනෙක් විෂයයන් ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය ගැන යම් දැනුමක් හා පළපුරුද්ද තිබිය යුතුයි. එම තනතුර ගෞරවනීය එකක් වී ඇත්තේ එය හෙබවූවන් තුළ වූ මේ පරිපූර්ණ දැනුම මුල් කොට ගත් උරුමයට සම්බන්ධ (ස්වකීය මුල් අධ්‍යාපනය අනුව) විෂයයන් වූ ඉතිහාසය, භාෂාව, පුරා විද්‍යාව, අක්ෂර විද්‍යාව, වාස්තු විද්‍යාව, සංරක්ෂණය ආදී විෂයානුබද්ධ දැනුමද ඔවුන් තුළ තිබුණු නිසයි.
“නිදහසින් පසු පුරා වසර 70ට අධික කාලයක් දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවය කර ඇති පුද්ගලයකු මෙම තනතුරට පත්කිරීමට හේතුව මෙයයි. එහෙත් මේ සිද්ධ වෙන දේ මට වැටහෙන්නෙ නෑ…
තනතුරට ඉතා සුදුසු අය දෙපාර්තමේන්තුව තුළ සිටියදීත් යම් විෂයානුබද්ධ දැනුමක් හැර ඉහත දැක් වූ කිසිම සුදුසුකමක් නොමැතිව තනතුරු වලට පමණක් පොරකන විද්වතුක් සිටීම අතිශය කනගාටුවට කරුණක්. මේ තත්වය ඉතා ඉක්මනින් වෙනස් විය යුතුයි. පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව, අපේ උරුමය සමඟ පාපන්දු ගැසීමට ඇති ක්‍රීඩා පිටියක් කරගන්න එපා කියන යෝජනාව මා ඉදිරිපත් කරනවා“ යැයි පැවසීය.
අචාර්ය ගාමිණී විජේසූරිය යනු පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ වසර 18 ක් අධ්‍යක්ෂ / වාස්තුවිද්‍යා සංරක්ෂණ ලෙස සේවය කළ, නවසීලන්ත සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ සංරක්ෂණ උපදේශක ලෙස වසර 3ක් කටයුතු කළ , ඉතාලියේ පිහිටි යුනෙස්කෝ උරුම සංරක්ෂණ ආයතනයේ (ICCROM ) ජ්‍යෙෂ්ඨ කළමනාකාරුවෙක් ලෙස වසර 16 ක් සේවය කළ ලෝ ප්‍රකට විද්වතෙකි. ඔහු දැනට එම ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ගේ විශේෂ උපදේශක ලෙසත් චීනයේ ෂැංහයි යුනෙස්කෝ ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්ගේ විශේෂ උපදේශකවරයෙක් ලෙසත්, ICOMOS Sri Lanka ආයතනයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ උප සභාපති ලෙසත් කටයුතු කරමින් හිඳී.
