රොයිටර් අසුරිනි –
කලෙකට පෙර අඟහරු ග්‍රහයා මත යෝධ ද්‍රෝණියක් පිරවූ ජලයෙන් තැන්පත් වූ පැරණි විල් අවසාදිත පැවැත්ම තහවුරු කරන දත්ත NASA හි රෝවර් Perseverance විසින් රැස් කර ඇති බව සිකුරාදා සිදුකරන ලද අධ්‍යයනකයකින් පසුව නාසා ආයතනය නිවේදනය කළේය.
රොබෝ රෝවරය විසින් සිදු කරන ලද පොළව විනිවිද යන රේඩාර් නිරීක්ෂණ වලින් සොයා ගෙන ඇති පරිදි අඟහරු ග්‍රහයාගේ මතුපිට ප්‍රදේශ වරෙක ජලයෙන් වැසී තිබී අතර එහි ක්ෂුද්‍රජීවී ජීවය පැවතිය හැකි බවට වූ න්‍යායාත්මක තහවුරු කිරීම සඳහා මින් විශාල පිටිවහලක් ලැබී තිබේ.
නව පරිච්ඡේදයක් ආරම්භ කරමින් ලොස් ඇන්ජලීස් හි කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ (UCLA) සහ ඔස්ලෝ විශ්ව විද්‍යාලයේ කණ්ඩායම් විසින් මෙහෙයවන ලද මෙම පර්යේෂණය, Science Advances සඟරාවේ ප්‍රකාශයට පත් කර තිබිණි.
එම පර්යේෂණයට පදනම් වූයේ 2022 මාස කිහිපයක් පුරා මෝටර් රථ ප්‍රමාණයේ රෝද හයක රෝවරය විසින් සිදුකරන ලද පොළොව මතුපිට ස්කෑන් කිරීම්වලදී අඟහරු මතුපිට කක්ෂයේ සිට ගෙතුම්, අවසාදිත වැනි ලක්ෂණ සහිත යාබද වපසරියකට ගමන් කරන පෘථිවියේ ඇති ගංගා ඩෙල්ටාවන් වැනි ආවාට තට්ටුවේ නිරීක්ෂණයන්ය.
රෝවරයේ RIMFAX රේඩාර් උපකරණයෙන් නිකුත් වූ ශබ්ද මගින් විද්‍යාඥයින්ට අඩි 65 (මීටර් 20) ගැඹුරකින් යුත් පාෂාණ ස්ථරවල හරස්කඩ දර්ශනයක් ලබා ගැනීමට හැකි විය. මෙම භූගත නිරීක්ෂණය සෑබෑ ලෙසම පොලව කැණ නිරීක්ෂණය කරන හරස්කඩක් ලෙස නිරික්ෂණය කළ හැකි වූ බව එම පර්යේෂණ පත්‍රිකාව ඉදිරිපත් කරමින් ලොස් ඇන්ජලීස් හි කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ ග්‍රහලෝක විද්‍යාඥ ඩේවිඩ් පේජ් පවසා තිබිණි.
පෘථිවියේ විල්වල තිබෙන ආකාරයටම ජලයෙන් ගෙන යන පාංශු අවසාදිතයන් ජෙරේසෝ ලෙස නම් කර ඇති අඟහරු ආවාටයේ සහ එහි ඩෙල්ටාවේ හමු වී තිබේ. එවා එම ඩෙල්ටාව පෝෂණය කරන ගංගාවක් නිසා තැන්පත් වූ බවට එම ස්තරවලින් නොවරදින සාක්ෂි සපයන බව විද්‍යාඥයෝ කීහ.
මෙම සොයාගැනීම් මගින් පෙර අධ්‍යයනයන් දිගු කලක් තිස්සේ යෝජනා කර ඇති මතය ශක්තිමත් කර තිබිණි.
සීතල, ශුෂ්ක, අජීවී අඟහරු වරෙක උණුසුම්, තෙත් සහ වාසයට සුදුසු ස්ථානයක් විය.
වසර බිලියන 3 කට පමණ පෙර නිර්මාණය වූවා යැයි සැලකෙන අඟහරු මතුපිට ඇති අවසාදිතයන් – අනාගතයේදී පෘථිවියට ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා Perseverance රොබෝ රෝවරය විසින් එකතු කර තිබේ. එසේ එකතු කරන ලද සාම්පලවල සමීප පරීක්ෂණයක් කිරීමට විද්‍යාඥවරු බලාපොරොත්තු වෙති.
මේ අතර, නවතම අධ්‍යයනය නම්, විද්‍යාඥයන් භූ-ජීව විද්‍යාත්මක පදනමක් මත සිදුකළ අඟහරු ගවේෂණය එම ග්‍රහලෝකයේ නියම ස්ථානයේ දී ම සිදු කළ බවට පිළිගැනීමට ලක්වීමය.
2021 පෙබරවාරි මාසයේදී ගොඩබැස්වූ ස්ථානයට ආසන්න ස්ථාන හතරකදී Perseverance රෝවරය විසින් සිදුරු කරන ලද මූලික සාම්පල දුරස්ථ විශ්ලේෂණයෙන් අපේක්ෂා කළ අවසාදිත ස්වභාවයට වඩා ගිනිකඳු ස්වභාවයක් ඇති පාෂාණ පිළිබඳ අනාවරණය පර්යේෂකයන් මවිතයට පත් විය.
මේ සම්බන්ධව කළ අධ්‍යයන දෙක පරස්පර නැති බව නාසා ආයතනය කියයි. ගිනිකඳු පාෂාණ පවා ජලයට නිරාවරණය වීම හරහා වෙනස් වීමේ සලකුණු පෙන්නුම් කර තිබිණි. 2022 අගෝස්තු මාසයේදී එම සොයාගැනීම් ප්‍රකාශයට පත් කළ විද්‍යාඥයින් තර්ක කළේ අවසාදිත තැන්පතු ඛාදනය වී ඇති බවය.
ඇත්ත වශයෙන්ම, සිකුරාදා වාර්තා කරන ලද RIMFAX රේඩාර් කියවීම් ආවාටයේ බටහිර මායිමේ හඳුනාගත් අවසාදිත ස්ථර සෑදීමට පෙර සහ පසුව ඛාදනය වීමේ සලකුණු සොයා ගත් අතර, එහි සංකීර්ණ භූ විද්‍යාත්මක ඉතිහාසයක් පිළිබඳ සාක්ෂියක් බව ලොස් ඇන්ජලීස් හි කැලිෆෝනියා විශ්ව විද්‍යාලයේ ග්‍රහලෝක විද්‍යාඥ ඩේවිඩ් පේජ් පැවසුවේය.
“අපි රෝවරය ගොඩබැස්වූ තැන ගිනිකඳු පාෂාණ තිබුණා, පේජ් පැවසීය.
සම බරව ඇත්ත කියන ලංකාසර පුවත් ඔබට සෑම විටෙක දැකීමට ඕනෑ නම් පහත අපේ වට්ස්ඇප් / ටෙලිග්‍රෑම් සමූහයන්ට එක්වෙන්න.
“මෙහි ඇති සැබෑ ප්‍රවෘත්තිය නම් අපි දැන් රෝවරය ඩෙල්ටාවට ධාවනය කර තිබීමයි. දැන් අපට මේ ඩෙල්ටානේ විල් අවසාදිතයන් පිළිබඳ සාක්ෂි දක්නට ලැබෙනවා. එය ඉතා සතුටුදායක කතාවක්…” විද්‍යාඥ ඩේවිඩ් පේජ් කීවේය.