නොරච්චෝලේ ගල් අඟුරු බලාගාරය විවෘත කළ දිනයේ සිට මේ වනවිට 20 වතාවක් එය වසා දමා ඇත. මේ වනවිටත් එයින් එක් කොටසක් වසා දමා ඇති අතර එය නැවත පණ ගැන්වීමට දින 75ක් පමණ ගත වනු ඇති බව විදුලි ඉංජිනේරුවන් ගේ මතයයි.
දැවැන්ත විදුලි අර්බුදයකට මැදිවී සිටින අවස්ථාවක මෙලෙස වරින් වර බලාගාරය වසා දැමීම් හමුවේ සිදුවන මූල්‍යමය පාඩුව පිළිබඳ කිසිවකු කතා කරන්නේ නැත. මෙහිදී විදුලි බල මණ්ඩලයට විකල්ප ඩීසල් බලශක්තිය මිලදී ගැනීම සඳහා දිනකට ඇමෙරිකානු ඩොලර්මිලියන 3.3 ක් වැය කිරීමට සිදුවේ. බලාගාරය නැවත පණ ගැන්වීම සඳහා වැය වන මුදල ද මිලියන ගණනකි. මීට අමතරව ලබන වසරේ විදුලිය නිපදවීම සඳහා ගල් අඟුරු ආනයනයට වැය වන මුදල ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 640ක් පමණ වේ.එසේම ඩීසල් යොදා තාප විදුලිය නිපදවීමට මසකට ඩොලර් මිලියන 100ක් වැය වේ.
මේ වන විට දැඩි කතාබහකට ලක්ව ඇති නොරොච්චෝලේ බලාගාරය ඉදිකිරීම 1995 දී ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලයේ (CEB) යෝජනාවක් ලෙස ඉදිරිපත් වූවකි. 2007 දී ඉදිකිරීම් ආරම්භ කරනු ලැබූ අතර අදියර 3 කින් ඉදිකර 2014 සැප්තැම්බර් වන විට සම්පූර්ණ කරන ලද අතර, සම්පූර්ණ විදුලි උත්පාදනය මෙගාවොට් 900 කි.
චීන එක්සිම් බැංකුවේ ණය ආධාර මත ඉදිවූ මෙම බලාගාරය ආර්ථික, පාරිසරික මෙන්ම මෙහෙයුම් දෝෂ රැසක් සහිත ව්‍යාපෘතියක් බව ආරම්භයේ සිටම විවේචනයට ලක් විය. රට මත බරපතල බලපෑම් ඇති කරමින් නිතර වසා දැමීම්වලට ලක්වීම මේ වන විට දැඩි කතා බහට ලක්ව තිබේ.
2010 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී බලාගාරයේ ගින්නක් ඇති වූ අතර ගල් අඟුරු දහනයෙන් අපද්‍රව්‍ය පිටවන චිමිනියක සිරවීම හේතුවෙන් ගින්න හට ගත් බව විදුලිබල මණ්ඩලයේ නිලධාන් ආනාවරණය කර තිබුණි. ගින්න ඉදිකිරීම්වලට බාධාවක් නොවුණ ද ඉන් ඇතිවූ බලපෑම සුලුපටු නොවීය. මේ පිළිබඳව විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍යාංශය ඒ දිනවල අදහස් දක්වමින් කියා සිටියේ එහිදී සිදුවූ හානිය ඉදිකිරීම්කරුවන් විසින් දරනු ලැබූ බවයි.
අනතුරුව 2012 ජුලි 22 වන දින බොයිලේරු අතර ජලය ගෙන යන දහස් ගණනක නලවලින් එකක ඇති වූ කාන්දුවක් හේතුවෙන් බලාගාරයේ ක්‍රියාකාරිත්වය නතර විය.එමෙන්ම , 2012 අගෝස්තු 8 වන දින විදුලි රැහැනක පැටලීමක් හේතුවෙන් ද බලාගාරයේ ක්‍රියාකාරිත්වය නතර විය.
තවත් මාස හයකින් එනම් 2013 ජනවාරි 29 වැනි දින විදුලි බලාගාරය එහි සැලසුම් කළ 300MW මට්ටම ඉක්මවා ගිය අතර, එය සම්පූර්ණයෙන්ම බලාගාරය වසා දැමීමට හේතු විය 2014 ජනවාරි 12 වන දින බලාගාරයෙන් වාෂ්ප කාන්දුවක් අනාවරණය වූ අතර ඒ අනුව බලාගාරය දින හයක් වසා දැමිණ.
එවර නැවත ආරම්භ කර දිනකට පසුව, අලුත්වැඩියා කරන ලද කන්ඩෙන්සරයේ කාන්දුවක් අනාවරණය වී ඇති බැවින් බලාගාරය 26 වන වරටත් වසා දැමූ බව මාධ්‍ය වාර්තා කළේය. මීට පෙර දින 24 තුළ ද එය අවස්ථා හතරකදී වසා දැමූ බව සඳහන් විය.
මෙලෙස වසා දැමීම් පිළිබඳ ඉතිහාසය අධ්‍යයනය කිරීමේදී අනාවරණය වන්නේ
2013 වසරේ මුල් මාස හය තුළ බලාගාරය දින 32 ක් සහ වසරේ දෙවන භාගයේ දින 90 ත් 100 ත් අතර කාලයක් වසා දමා ඇති බවයි.
2011 වසරේ ආරම්භ කර දින 1086 කින් දින 271 ක් විදුලි බලාගාරය අක්‍රියව පැවති බව 2014 ජනවාරි 23 වන දින එවකට විදුලිබල හා බලශක්ති අමාත්‍ය පවිත්‍රා වන්නිආරච්චි පාර්ලිමේන්තුවට ප්‍රකාශ කළාය.
2014 අගෝස්තු අගදී නැවත වරක් ගැටලු මතු වූ අතර අගෝස්තු 27 වන දින ලංවිම ප්‍රකාශකයෙකු පැවසුවේ “උපකරණවල දෝෂයක්” ඒකකය 1 හි =ආරක්ෂණ පද්ධතියට වැරදි සංඥාවක් යවා ඇති අතර එමගින් ඒකකය ස්වයංක්‍රීයව ක්‍රියා විරහිත වන බවයි.
සැප්තැම්බර් 16 වන දිනට නියමිත කොමිෂන් සභා දිනයට පෙර එම අවස්ථාවේ දී පරීක්ෂණ ධාවනය වෙමින් තිබූ 3 වන ඒකකය ද වසා දමන ලදී. ඒ සමගම, 2 වන ඒකකයේ විදුලි ජනක යන්ත්‍රය ද එහි ටර්බයින තලවල ගැටලුවක් හේතුවෙන් කැඩී ගොස් ඇති අතර අගෝස්තු අවසානය වන විට අලුත්වැඩියා කිරීමට තවත් දින දහයක් පහළොවක් ගත වීමට නියමිත විය.
2015 දෙසැම්බරයේදී, බහුවිධ බලාගාර අසාර්ථක වීම හේතුවෙන් පහසුකමේ ඇති ගල් අඟුරු බලාගාර තුනම නොබැඳි බව වාර්තා වූ අතර එමෙන්ම 2016 මාර්තු මාසයේදී බලාගාරයේ ඇති වූ දැවැන්ත පද්ධති බිඳවැටීමකින් පසු පැය අටකට වැඩි කාලයක් රටටම විදුලිය විසන්ධි විය.
එසේම 2020 අගෝස්තු මාසයේදී ද බලාගාරයේ ‘තාක්ෂණික දෝෂයක්’ හේතුවෙන් රටපුරා විදුලිය ඇනහිටීමක් සිදු වූ බව වාර්තා විය.
2017 පෙබරවාරි යේදී විශේෂඥ කමිටුවක් නිර්දේශ කර තිබුණද, විදුලිබල පද්ධතියට හානි වූ විට ඒකක සජීවීව තබා ගැනීමට බලාගාරයට සහායක (බාහිර) බල සැපයුම් යාන්ත්‍රණයක් නොතිබුණු අතර එසේ තිබුණි නම් එමඟින් දින තුන හතරක් බලා නොසිට ඒවා නැවත ආරම්භ කළ හැකි බව විශේෂඥ අදහස විය.
2021 දෙසැම්බරයේදී, ගල් අඟුරු හිඟයක් පවතින බැවින් විදුලිය විසන්ධි වන අතර අහඹු ලෙස විදුලිය කැපීම් අපේක්ෂා කරන බවට ඉංජිනේරුවන් අනතුරු හැඟවිය. අවසානයේ , විදුලි ජනක යන්ත්‍ර දෙකක දෝෂ වර්ධනය වී ඇති බවද සඳහන් කරමින්, අත්‍යවශ්‍ය නඩත්තු කටයුතු සඳහා නොරොච්චෝලේ ගල් අඟුරු බලාගාරයේ ජනක යන්ත්‍රයක් 2022 ජුනි 17 වන දින වසා දැමීමත් සමඟ නවතම වසා දැමීම පසුගියදා නිවේදනය කරනු ලැබීය.
විදුලිබල මණ්ඩලයට අනුව, 2 ඒකකය අවම වශයෙන් දින 75 ක් ක්‍රියා විරහිත වනු ඇති අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ගල් අඟුරු බලාගාරයෙන් ජාතික විදුලිබල පද්ධතියට සපයනු ලබන විදුලිය 45% සිට 30% දක්වා පහත වැටෙනු ඇත.
මෙසේ දින ගණන් වසා නොදමා කඩිනමින් බල සැපයුමක් ලබා දීමට පියවර ගැනීම විදුලි බලාගාරය ඉදිකරන අවස්ථාවේදීම සිදු කළ යුතු වුවත් එය චයිනා මැෂිනරි ඇන්ඩ් ඉංජිනියරින් කෝපරේෂන් නොසළකා හැර ඇති බවට චෝදනා එල්ල වේ.
ජාතික විදුලි බල පද්ධතියේ මහා පරිමාණ බිඳවැටීමක් සිදු වී විටෙක එම විචල්‍යය ක්ෂණිකව දරා ගැනීමට ඇති නොහැකියාව නොරොච්චෝලේ බලාගාරයේ ප්‍රබලතම දෝෂය ලෙස විශේෂඥයින් පෙන්වා දෙයි. එවන් අවස්ථාවකදී එකවරම අක්‍රීය වීමෙන් යන්ත්‍රවල ඇති වන විවිධ දෝෂ හේතුවෙන් බලාගාරය නැවත පණ ගැන්වීමට දින 5-21 අතර කාලයක් ගත වේ. එසේම එය සිසිල් වීමට දින ගණනක් ගත වන අතර එතෙක් නැවත පණ ගැන්විය නොහැකිය.
මීට අමතරව නොරොච්චෝලේ බලාගාරය ඉදිකිරීමේ ශක්‍යතා අධ්‍යනයේදී සිදු වී ඇති නොසලකා හැරීම් හේතුවෙන් විශාල ලෙස අමතර වියදම් දැරීමට සිදු ව ඇති බවද අනාවරණය වේ.
හිදී නෞකාවලින් සෘජුවම බලාගාරයට ගල් අඟුරු ගොඩ බෑමට නොහැකි බැවින් බත්තල් මඟින් ගෙන ඒමේදී අමතර මූල්‍යමය වියදමක් දැරීමට සිදු වන අතර ගල් අඟුරු මුහුදට වැටීමෙන් විශාල ලෙස ගල් අඟුරු අපතේ යාමක්ද සිදුවේ.
එසේම ගල් අඟුරු ගොඩ බෑමට හැකි වන්නේ වසරේ එක් කාලයක් තුළ පමණක් හේතුවෙන් ලෝක වෙළෙඳ පොලේ එවකට පවතින ඕනෑම මිලකට ගල් අඟුරු මිල දී ගැනීමට සිදු වීම වාසිදායක මූල්‍යමය තීන්දු ගැනීමට ඇති විශාල බාධාවකි.
සම බරව ඇත්ත කියන ලංකාසර පුවත් ඔබට සෑම විටෙක දැකීමට ඕනෑ නම් පහත අපේ වට්ස්ඇප් / ටෙලිග්‍රෑම් සමූහයන්ට එක්වෙන්න.
අවසානයේදී කෝටි ගණනක් වැය කර ඉදි කළ නොරොච්චෝලේ බලාගාරයෙන් ප්‍රතිලාභ ලැබීම පසෙකලා, එම මුදල මෙන් හත් අට ගුණයක් ඒ වෙනුවෙන් වැය කිරීමට සිදු වීම උගත් පාඩම් අතරට එක් වී හමාරය.