කේ. උදේනි අරුණසිරි –
ගාලු කොටුව යනු ලංකා ඉතිහාසය රුධීරයෙන් හා කඳුළින් ලියැවූ බිහිසුණු සැමරුමකි. එහි අරුමය වන්නේ එම බිමෙහි දෙවියන් ද වැඩමකර සිටීමය. විස්මය දනවන නිමැවුමක් සේ දෙවියන් වෙනුවෙන් ඉදිවන ගාලු කොටුවේ ලන්දේසි රෙපරමාදු දේවස්ථානය හෙවත් “කුරුස පල්ලියයි” පිළිබඳ කෙරෙන සංක්ෂිප්ත විමසුමක් සේ මේ ලිපිය පෙළ ගැසෙන්නේය.
ගාල්ල කොටුවේ නව දොරටුවෙන් ඇතුළු වූ පසු හමු වන හතරමං හන්දියෙන් වම්පසට වැටී ඇති මාර්ගයේ (පල්ලිය වීදිය) ඔස්සේ මීටර් 150ක් පමණ ගිය විට දකුණු පසින් ලන්දේසි රෙපරමාදු දේවස්ථානය දැකගත හැකි වේ. එහි ඉතිහාසය සොයා යන විට පෙනීයන්නේ එයට වසර 264ක් තරම් වූ දීර්ඝ ඉතිහාසයක් පවතින බවයි. ලන්දේසි පාලන සමයේදී ගාල්ලේ කොමාන්දියුන්වරයා ලෙස කටයුතු කළ කැස්පාර් ඩී. යෝන්ග් විවාහ වුවද බොහෝ කලක් ගත වන තුරු දරු සුරතල් බැලීමට දෛවය ඔවුන්ට ඉඩ ලබාදී නැත. එයින් මහත් සිත් තැවුලට පත්වී සිටි ඔහුට බොහෝ කලකට පසු පියෙකු වීමේ වාසනාව උදා විය.
මහත් උද්දාමයට පත් ඔහු දෙවියන් වහන්සේට ස්තූති කරනු පිණිස තමන්ගේ වියදමින් මේ රෙපරමාදු දේවස්ථනය කරවා ඇත. 1752දී ඉදි කරන ලද මේ සුවිසල් දේවස්ථානයේ සැලසුම් ශිල්පියා වූයේ එවකට සිටි ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ සහ නැව් තනන්නන්ගේ පරීක්ෂකවරයා ලෙස කටයුතු කළ ඒබ්‍රහම් අන්තෝනිස් ය. මෙහි පාදම කුරුසයක හැඩයක් ගත් නිසා “කුරුස පල්ලිය” යන නාමයද එකල භාවිතා වී තිබේ.
කුරුස පල්ලියේ විශේෂතා
ලෝකයම විස්මයට පත් කරන ගාලු කොටුවේ විස්මය තවත් වැඩි කරන ස්ථානයක් ලෙස මේ ලන්දේසි රෙපරමාදු දේවස්ථානය හැඳින්විය හැකිය. එසේ හැඳින්වීමට සුදුසු අපූර්වතම අංග රාශියක් මේ දේවස්ථානයේ සහ එය අයත් භූමියේ කැටි වී පවතී. දැවැන්ත දැවමය දොරටුවෙන් දේවස්ථානයට පිවිසෙන ඔබ පය තබන්නේ ඉංග්‍රීසි අකුරු සහ විවිධ රූප කොටා ඇති ගල්පුවරු ඇල්ලූ ගෙබිමකටය. එම අකුරු ඉංග්‍රීසි වුවද එම අකුරු එකට ගළපා එහි අන්තර්ගත විස්තර තේරුම් ගැනීමට උත්සහ කළද ඔබට එය නොහැකි වනු ඇත. එයට හේතුව ඒවා ලියා ඇත්තේ එකල ලන්දේසි භාෂාවෙන් වීමය.
දේවස්ථානයේ ගෙබිම පුරා අල්ලා ඇති විවිධ ප්‍රමාණයන්ගෙන් යුත් එම ගල්පුවරු වනාහි එකල මියගිය ලන්දේසි සහ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික ප්‍රභූන්ගේ සොහොන්වල ඵලකයන්ය. සොහොන් පුවරු 50කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් දේවස්ථානයේ ඇතුළත ගෙබිම සැරැසීම සඳහා යොදාගෙන ඇත. දේවස්ථානයේ ඇතුළත බිම අල්ලා ඇති ඇතැම් ඵලක යට සොහාන් පවා තිබූ බවට සාධක ලැබී තිබේ. එනම් දේවස්ථානය ඇතුළතද මිය ගිය ඇතැමුන්ගේ මෘතදේහ තැන්පත් කර තිබේ. සෑම ඉරු දිනකම පවත්වන දේව මෙහෙයේදී බැතිමත්හු එම සොහොන් පුවරු මත සිටගෙන හෝ ඒ මත පනවා ඇති අසුන් මත හිඳගෙන දෙවියන් සිහි කරති. පැරැණිම සොහොන් පුවරුව 1662 වර්ෂයට අයත්වන අතර එය දේවස්ථානය ඉදි වීමටත් පෙර මියගිය අයෙකුගේ සොහොන් පුවරුවකි. දේවස්ථානය ඉදි කිරීමෙන් පසු එම ඵලකය ගෙනවිත් තැන්පත් කර ඇත.
දේවස්ථානයට ඇතුළු වූ පසු ඉදිරියෙන් පෙනෙන බිත්තියේ දක්නට ලැබෙන්නේද කිරිගරුඬෙන් කරන ලද සොහොන් පුවරු රාශියකි.
ඉපැරණී පියානෝව
දේවස්ථානයේ ඇතුළත වම් පසින් විශේෂයෙන් සකස් කරන ලද පීඨිකාවක පැරැණි ඕගනයක් වේ. කොළඹ සිට එම ඕගනය මේ දේවස්ථානයට ගෙනවිත් වසර 250කට ආසන්න බවට සාධක ඇත. දැනට එය අක්‍රීය තත්ත්වයෙන් පවතී. අතීතයේදී එය ප්‍රධාන දොරටුවට ඉහළින් වූ විශේෂ පීඨිකාවේ තබා වාදනය කරමින් ගීතිකා ගැයීම සිදු කර ඇත. එම ඕගනය අසලම එයට දකුණු පසින් තවත් සුවිශේෂී නිර්මාණයක් වේ. ඒ වනාහි කළු මැදිරිය දැවයෙන් කරල ලද ෂඩස්‍රාකාර ධර්මාසන කුටියයි. එදා ප්‍රධාන දේව මෙහෙය පවත්වා ඇත්තේ එම ධර්මාසනයේ සිටය.
මේ දේවස්ථානයේ පළමුවෙන්ම භෞතීස්ම කරන ලද තැනත්තා වන්නේ දේවස්ථානය ගොඩනැඟූ ඩී. යෝන්ග්ගේ දියණියයි. එය 1755 අගෝස්තු මස 14 වන දින සිදු කර ඇති අතර එම අවස්ථාව සිහි කරනු පිණිස විශේෂ පුවරුවක්ද වම් පස බිත්තියේ සවි කර තිබේ. එහි විශේෂත්වය වන්නේ භෞතීස්ම කරන ලද දියණිය එම අවස්ථාවේ ඇඳ සිටි උඩුකය ඇඳුමද එම පුවරුවට ඇතුළත් කර තිබීමය.
රහස් කුටිය
දේවස්ථානයේ පිටත දකුණු පසින් පොළොව යට දොරගුළු දමන ලද දොරටු දෙකකින් සමන්විත රහස් කුටියක් වේ. එයද අතීතයේ මියගිය පුද්ගලයන්ගේ සොහොන් තැනීමට භාවිතා කර ඇති බවට සාධක ලැබී තිබේ. දේවස්ථානය වටා වූ දේවස්ථානයට අයත් භූමියේ හාත්පස දක්නට ලැබෙන්නේ සොහොන් පුවරු සිය ගණනකි. ඒ අනුව පෙනීයන්නේ දේවස්ථානය වටාද, දේවස්ථානය ඇතුළත බිම මෙන්ම බිත්තිද වෙන් කර ඇත්තේ මළවුන් සිහිපත් කිරීමට බවය.
සම බරව ඇත්ත කියන ලංකාසර පුවත් ඔබට සෑම විටෙක දැකීමට ඕනෑ නම් පහත අපේ වට්ස්ඇප් / ටෙලිග්‍රෑම් සමූහයන්ට එක්වෙන්න.
