චාමින්ද වාරියගොඩ –
-
වැඩ ඇරඹි දස වසරයි !තවමත් සතයක ආදායමක් නෑ!
-
ශක්‍යතා අධ්‍යයනයක් ව්‍යාපෘති වාර්තාවක් නැතිව හැදූ කුලුනක්… ඉදිකිරිම් කොන්ත්‍රාත්තුව දීර්ඝ කර තිබෙන්නෙ කැබිනට් අනුමැතියක් නැතිව…
-
ආරංචි විදිහට කුලුනේ වගකීම අලුතින් පවරන්න යන්නෙ ධම්මික පෙරේරට…
-
චීන ණය කන්ද හින්දා විදුලි සංදේශ කොමිසමත් හිඳිලා… ප්‍රමාද ගාස්තු ලෙස ඉදිකිරීම් සමාගමෙන් අය කරගත යුතු සියයට 10ක දඩය අය කරගෙනත් නෑ…
බිලියන හතක් විදේශ සංචිත තිබුණු ශ්‍රි ලංකාවේ භාණ්ඩාගාරය ඩොලර් ලක්ෂ හතක් සූරා ගත නොහැකි තරමට වැටී ඇත. රට බංකොලොත් බවකය. මේ බංකොලොත් බවත් ශ්‍රි ලංකාව විසින් පසුගිය කාලයේ කරන ලද දැරිය නොහැකි මට්ටමේ විදේශ ණය ගැන ලොකු කතා බහක් මේ වනවිට නිර්මාණය වී ඇත.
ඩොලර් බිලියන ගණන් ණය තුරුස් වී සිදු කළ බොහෝ ව්‍යාපෘති මේ වනවිට සුදු අලින්ය. කොළඹට පමණක් නොව පිට පළාතක පවා සිටියද කොළඹ ඉසව්ව දෙස බලන කෙනකුට නිරායාසයෙන් නෙත ගැටෙන නෙළුම් කුලුන ද මේ ණය උගුලේ අප සිර කළ එක් ඉදි කිරීමක් බවට මේ වනවිට පත්ව ඇත.
නෙළුම් කුලුන ආසියාවේම උසම කුලුන ලෙස දැක්වුණද එහි අභිමානයක් අප සිත් තුළට වද්දා ගන්නට නොහැකි තරමට එය අද රටට බරක් ව ඇත. 2012 වසරේ ආරම්භ කරන ලද මේ යෝධ කුලුනු ව්‍යාපෘතිය සඳහා මුලින්ම තෝරා ගැනෙන්නේ පෑලියගොඩ ඉඩමකි. පසුව මේ සඳහා කොළඹ ඩී ආර් විජේවර්ධන මාවතේ පිහිටි බේරේ වැවට ඉස්මත්තට වන්නට පිහිටි නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියට අයත් හිස් ඉඩමක් වෙන් විනි.
නෙළුම් මලක හැඩයැති මෙම විසල් කුලුනු මස්තකයෙහි සත් මහල් සංකීර්ණයක් ඇත. ප්‍රධාන වශයෙන්ම රූපවාහිනී, දුරකථන සහ ගුවන් විදුලි සංඥා සේවා සම්පාදනයත් ව්‍යාපාර සහ විනෝදාස්වාද ක්‍රියාකාරකම් ඉලක්ක කරගෙන නිර්මාණය වුණු නෙලුම් කුලුන 2017 වසරේ වැඩ අවසන් කිරීමට නියමිතව තිබුණත් මේ වන තෙක් රටට වැඩදායී ලෙස කිසිදු කාර්යක් එයින් සිදුවන්නේ නැත. මෙය නිල වශයෙන් විවෘත කිරීමක් සිදුව ඇතත් මෙතෙක් එයින් ඩොලර් තබා රුපියලකවත් ආදායමක් ගන්නා තැනක ට පත්ව නැත.
-
කුලුනක් පාමුළ වැළලූ ඩොලර් කන්ද
රි ලංකාවේ ජාතික සම්පත් මෙන්ම විදේශ සම්පත් දැවැන්ත ඛාදනයකට ලක් කරවන අසාර්ථක ව්‍යාපෘති ගොඩට මේ විසල් කුලුන කැඳවාගෙන ඒම පිළිබඳව දිගු කතාවක් ඇත. අද එය අපට ප්‍රශ්නයක් වී ඇත්තේ ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 104.3ක් වැය කර ඉදි කර ඇතත් එයින් කිසිදු පලක් නොලබන නිසාය. එමෙන්ම මේ වෙනුවෙන් සංචිත හිඟ රටේ ඩොලර් මිලියන ගණනින් ණය ගෙවන්නට සිදුව ඇති නිසාය. මේ දැවැන්ත කුලුනට අවශ්‍ය මුදල් වියදම් කරන්නේ අපේ රටේ උතුරා ගලා යන විදේශ සංචිතවලින් නොවේ. එය ඉදි වන්නේ ශ්‍රි ලංකා රජය විසින් චීනයේ එක්සිම් බැංකුවෙන් ලබා ගත් ණයක් මත පදනම් වෙමිනි. ඒත් සමඟ මේ පිළිබඳව නිර්මාණය වූ සැක සංකා උපදවන ගැටලු ගණනාවක් නිර්මාණය විය.
මේ ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රශ්නගත ස්වභාවය පිළිබඳව ශ්‍රි ලංකාවේ විමර්ශනයන් කෙරෙන තැන්වලින් මේ වනවිට අදාල වාර්තා සකසා ඇත. විශේෂයෙන්ම විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව පාර්ලිමේන්තුවේ කෝප් කමිටුව මේ අතර ප්‍රමුඛය. ඒ සියල්ලෙන්ම මෙය උභතෝකෝටිකයක් බව අවබෝධ වී ඇත.
-
නෙළුම් කුලුනේ අක්‍රමිකතා
නෙළුම් කුලුන ඉදිකිරීම් ආරම්භ වන්නේ 2012 වසරේදීය. එහිදී නෙළුම් කුලුන ඉදිකිරීමේ අක්‍රමිකතා සිදුවී ඇති බව 2015 වසරේ දී ම රජයේ විගණකාධිපතිවරයා හඳුනාගෙන තිබුණි. ඒ අනුව 2015 වාර්ෂික වාර්තාව තුළින් සැලකිලිමත් විය යුතු ප්‍රධාන කරුණු තුනක් ඉස්මතු කර ඇත.
පළමුවැන්න නම් මෙම දැවැන්ත ඉදිකිරීම ලබා දීමේ කොන්ත්‍රාත්තුව හිමි කර ගත් සමාගමයි. ශ්‍රි ලංකා රජය විසින් එය ප්‍රදානය කර තිබුණේ බහු සම්ප්‍රේෂණ කුලුනු ඉදිකිරීම හෝ මහා පරිමාණ ඉදිකිරීමේ ව්‍යාපාරික වපසරියක නොසිටි චීන සමාගම් දෙකකට ය.
කෙසේ වුවද මෙම කොන්ත්‍රාත්තුව හිමි කර ගත් සමාගම් 2015 මැයි 12 වන විට වැඩ අවසන් කළ යුතුව තිබුණද එය නිසි කලට වේලාවට එය සම්පූර්ණ කර නැත. මේ හේතුව නිසා කැබිනට් මණ්ඩල අනුමැතියකින් තොරව එම කොන්ත්‍රාත් කාලය වසර දෙකකින් 2017 ඔක්තෝබර් දක්වා දීර්ඝ කර ඇත.
අවසාන වශයෙන්, ව්‍යාපෘතියේ ණය ගැනීම් සහ රක්ෂණ පිරිවැය පිළිවෙළින් රුපියල් මිලියන මිලියන 265 ක් සහ 682 ක් ලෙස අවතක්සේරුවකට ලක් කොට ඇත. .
විගණකාධිපතිවරයා විසින් 2017 වසර සඳහා ප්‍රකාශයට පත් කරන ද සිය වාර්ෂික වාර්තාව මෙම කරුණුම නැවත නැවත අවධාරණය කළේය. 2018 මැයි 31 වන විටත් වැඩ නිම නොවීම නිසා කාලය දීර්ඝ කිරීමෙන් පසුවද තවත් අමතර දින 200කට වැඩි ප්‍රමාදයක් ඇති විය.
කෙසේ වුවද 2019 සැප්තැම්බර් මාසයේදී මෙම කුලුන නිල වශයෙන් විවෘත විය. ඉදිකිරීම් ප්‍රමාදය වෙනුවෙන් සමස්ත ව්‍යාපෘති වියදමින් සියයට 10ක් එනම් ඩොලර් මිලියන 10.43 ක ප්‍රමාද ගාස්තුවක් ගිවිසුම් ප්‍රකාරව ශ්‍රි ලංකාවට අය විය යුතුව තිබුණද එම මුදල ද අය කරගෙන නැති බව 2017 වසරේ විගණකාධිපති වාර්තාවේ සඳහන් ව ඇත.
විගණකාධිපතිවරයා විසින් මෙම නෙළුම් කුලුන සම්බන්ධයෙන් විශේෂිත විගණන වාර්තාවක්ද සම්පාදනය කර ඇති අතර එයින් අනාවරණය වී ඇති කරුණු අතිශයින්ම බරපතලය.
-
විගණකාධිපතිවරයාගේ වාර්තාව
ඒ අනුව නෙළුම් කුලුන ව්‍යාපෘතිය සඳහා කිසිදු ශක්‍යතා අධ්‍යයනයක් සිදු කර නැතිවාක් මෙන්ම ව්‍යාපෘති යෝජනාවක් ද තිබී නැත.
නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියෙන් ඉඩම් පවරා නොදීම සහ ඉදිකිරීම් ප්‍රමාදය නිසා රජය. බිලියන 5.4 ක ආදායම් අහිමි වීමක් සිදුව ඇති බවද එම වාර්තාව මඟින් නිරීක්ෂණය වී ඇත.
මෙම ව්‍යාපෘතිය පසුගිය කාලය තුළ බාරව සිටයේ විදුලි සංදේශ නියමන කොමිසමය. එම කොමිසමට මෙවැනි ආයෝජන ව්‍යාපෘති සිදු කිරීමට අවශ්‍ය නෛතික ඉඩකඩක් තිබුනේ නැත. මේ හේතුවෙන් නෙළුම් කුලුන කළමනාකරණය සඳහා සමාගමක් මුදල් අමාත්‍යංශය යටතේ පිහිටුවා එහි කළමනාකරණ වගකීම ඊට පැවරුණේ පසුගිය වසරේදිය.
මේ වනවිට නව නෙළුම් කුලුන කළමනාකරණය කිරීමේ සමාගම නව ආණ්ඩුව වෙනුවෙන් ජනාධිපතිවරයා විසින් පසුගියදා ගැසට් කරන ලද තාක්ෂණ සහ ආයෝජන ප්‍රවර්ධන අමාත්‍යංශය වෙත ගැසට් කර ඇත. දෙශපාලන ආරංචි මාර්ගවලට අනුව මෙම අමාත්‍ය වගකීම ඉදිරියේදී පොදු ජන පෙරමුණෙන් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රිවරයකු ලෙස දිවුරුම් දිමට නියමිතව සිටින ධම්මික පෙරේරා වෙත ලබා දෙන ඇති බවට රාවයක ඇත.
මෙම නෙළුම් කුලුණ පිළිබඳව විගණකාධිපතිවරයා විසින් අවසන් වරට නිකුත් කරන ලද 2019 වසර සඳහා වූ වාර්ෂික වාර්තාව සැලකිල්ලට බඳුන්කර ඇත.
චීන ණය මුදල්වලින් අදාළ ක්ෂේත්‍රෙය් ප්‍රවීණත්වයක් පවා නැති චීන සමාගම්වලටම අදාළ කොන්ත්‍රාත් ලබා දීමෙන් මෙම චීන සමාගම් ඉදිකිරීම් පොරොන්දු වු නියමිත කාලයට වඩා වසර දෙකකුත් දින 200ක් ප්‍රමාද කරවද්දී අපේ රටේ ඩොලර් සංචිතවලට එයින් ඇති වූ බලපෑම ගැන බරපතල ඉඟියක් මෙම විගණකාධිපතිවරයාගේ වාර්තා කියයි. එම වාර්තා පවසන පරිදි මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා ගත් චීන ණය සඳහා ගෙවීම් කර ඇත්තේ විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසම සතු සමූහ අරමුදලකිනි.
නෙළුම් කුලුන ව්‍යාපෘතිය වෙනුවෙන් චීන බැංකුවෙන් ලබා ගත් ණය ගෙවන්නට සැලසුම් කර තිබුණේ ඒ සඳහා පැමිණෙන ආයෝජනවල ආදායමිනි. එහෙත් මෙතෙක් ආදායම් නූපද්දන මෙම කුලුනට ගත් ණය ලෙස 2019 අවසානය වනවිට පමණක් විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසම සිය අරමුදලින් ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 40 (ඩොලර් මිලියන 30.3) ප්‍රමාණයක් ගෙවා ඇත. මේ මුදල් ගෙවීම් හේතුවෙන් විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසමේ අරමුදලින් රුපියල් බිලියන 30ක පමණ මුදලක් 2015 වසරේ සිට 2019 දක්වා කාලය තුළ අඩුව ඇති බව ද විගණකාධිපති වාර්තාවෙහි සඳහන් වෙයි.
මෙම කුලුණ අටවා ගැනීම සඳහා වූ කළමනාකරණ උපදේශන සේවා රක්ෂණ ගාස්තු ණය පොලී ඇතුළු නෙකුත් වියදම් සඳහා ද විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසට තවත් අතිරේකව ඩොලර් මිලියන 23ක් වැය කරන්නට සිදුව ඇත.
සම බරව ඇත්ත කියන ලංකාසර පුවත් ඔබට සෑම විටෙක දැකීමට ඕනෑ නම් පහත අපේ වට්ස්ඇප් / ටෙලිග්‍රෑම් සමූහයන්ට එක්වෙන්න.
අප මේ කියන්නේ 2019 දක්වා වූ සංඛ්‍යාලේඛන මත පදනම්වය. දැනට විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිසම මෙම වගකීමෙන් ඈත්ව ඇතත් තවමත් ශතයක ආදායමක් නූපදවන මෙම සෝබමාන කුලුන හේතුවෙන් තවමත් ඩොලර් මිලියන ගණනක් ණය සහ පොලි ගෙවන්නටත් නඩත්තුවටත් වැය කරන්නට සිදුව ඇත