සාකච්ඡා කළේ – ශ්‍රියානි විජේසිංහ
නුවර දළදා පෙරහැරට තව ඇත්තේ නොබෝ දිනකි. රන්දෝලී පෙරහැරේ ගමන් ගන්නා අලි ඇතුන් මේ වන විටත් මාළිගා පරිශ්‍රයේ රඳවා තබා සිටිති. පෙරහැරේ ගමන් කිරීමට මත්තෙන් මාස දෙකක පමණ කාලය සිට පෙරහැරේ යන අලි ඇතුන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වයව පරීක්ෂා කිරීම ආරම්භ කරනුයේ පේරාදෙණිය පශු වෛද්‍ය පීඨයේ අංශ ප්‍රධානී මහාචාර්ය අශෝක දංගොල්ල ඇතුළු වෛද්‍ය කණ්ඩායම විසිනි. වසර 1988 සිටම දළඳා පෙරහැරේ ගමන් ගන්නා අලි ඇතුන්ගේ වෛද්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කරන්නේද මහාචාර්ය අශෝක දංගල්ල ය.
මේ දිගහැරෙන්නේ පෙරහැරේ ගමන් ගන්නා අලි ඇතුන් සම්බන්ධව අත්දැකීම් හා කාර්යයයන් පිළිබඳ මහාචාර්ය අශෝක දංගොල්ල සමඟ ලංකා සර කළ සංවාදයකි.
ප්‍රශ්නය – අලි ඇතුන් පරීක්ෂා කිරීමේ ක්‍රමවේදය ආරම්භ කරන්නේ කෙසේද?
උත්තරය – හැමදාම සවස 4 පමණ වන විට මගේ වෛද්‍ය කණ්ඩායම නුවර මාළිගා පරිශ්‍රයේ ගාල්කර සිටින අලි ඇතුන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය පරීක්ෂා කිරීම පැමිණෙනවා. මෙහිදී අලි ඇතුන්ගේ ළඟට කිට්ටු වී උන්ගේ හැසිරීම් රටාව හොඳින් නිරීක්ෂණය කරනවා. මෙහිදී සතාගේ හැසිරීමේ වෙනසක්, එක්කො මළානික බවක් නැතිනම් අධික්‍රියාරී බවක්, පෙන්නුම් කරයි නම් අපි ඇත්ගොව්වාගෙන් මේ පිළිබඳ විශේෂයෙන්ම විමසීමක් කරනවා. සමහර සතුන් රංචු වශයෙන් ඉන්න කැමති නැහැ. සමහර උන් පෙරහැරේ යන්න කැමති නැහැ. සමහර උන් නිතර අනික් සතාට අභියෝග කරන්නමයි හදන්නේ. එහෙම අලි ඇතුන් අපි වෙන්කර තියෙනවා. මදකිපුණු අලියෙක් නම් අනික් අයගෙන් වෙන් කරනවා. අපි සති දෙකක යන් කල ඌව අතපත ගාන්න යන්නේ නැහැ.
ප්‍රශ්නය – සතුන්ගේ යම් වෙනසක් සිදුවී තිබුණොත් ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග මොනවාද?
උත්තරය – මෙහිදී අපි විශේෂයෙන්ම අලි ඇතුන්ගේ හෝමෝන පරීක්ෂාවට ලක්කරනවා. හෝමෝනවල යම් වෙනස්වීමක් සිදුවෙලා තියෙනවා නම් ඒවා ඖෂධ ප්‍රතිකාරයන් ලබා දී යථා තත්ත්වයට පත්කරන්නේ නැහැ. ස්වාභාවයෙන්ම යථා තත්ත්වයට පත්වෙන්න ඉඩ හරිනවා. ස්වාභාවයෙන්ම යථා තත්ත්වයට පත් නොවුවහොත් එවැනි අලි ඇතුන් පෙරහැරේ අරගෙන යන්න අවසර දෙන්නේ නැහැ.
මොකද අලි ඇතුන් කියන්නේ කැලෑ සතුන් මේ කෑලෑ සතුන්ට කැලේ ඉන්න නොදී උන්ව අපි අපේ සංස්කෘතිය පවත්වාගෙන යාම සඳහා හීලෑ කරලා තබා ගන්නවා. හෝමෝන වෙනස් වීමත් එක්ක උන් කෑලෑ ගති පෙන්වන්න පටන් ගන්නවා. පෙරහැරේ යන විට කැලෑ ගති පෙන්නුවොත් ඇතිවෙන්නේ මහ කළබලයක්.
ප්‍රශ්නය – අසනීප වූ සතුන් සඳහා ගන්නා පියවර මොනවාද?
උත්තරය – ඒ වගේම තමයි සුපුරුදු ලෙස ආහාර නොගන්නා , බඩ බුරුල්කර යාම්, මලබද්ධය පවතින අලි ඇතුන් කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කර උන්ට ඖෂධ ප්‍රතිකාර ලබා දී රෝග තත්ත්වයන් සුවපත් නොවුණහොත් පෙරහරේ ගමන් කිරිමට ඉඩදෙන්නේ නැහැ.
තව ලේ පරීක්ෂා කරලා හිමොග්ලොබින් අඩුවක් තියෙනවා නම් හිමොග්ලොබින් වැඩිවෙන් අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා දෙනවා. පණු බෙහෙත් දෙනවා.
තවත් දෙයක් තමයි හැසිරීමේ යම් වෙනසක් දුටුවොත්, වයස්ගත අයට පෙරහැරේ ගමන් කරන්න ඉඩ දෙන්නේ නැහැ.
පෙරහැර කාලේට අලි ඇතුන් රංචුවක් එකට ඉන්න විට කීප දෙනෙකුට විවිධ රෝග හැදෙනවා. හුඟාක්ම හැදෙන්නේ බඩේ අජීර්ණ තත්ත්වයන්. ඒ වගේ සතුන්ටත් පෙරහැරේ ගමන් කරන්න ඉඩදෙන්නේ නැහැ.
ප්‍රශ්නය – විශේෂයෙන්ම සතුන්ගේ පරීක්ෂා කරන තත්ත්වයන් තිබෙනවාද?
උත්තරය – ගැහැනු සතුන්ව ගැබ් ගැනීම් පරීක්ෂාව මේ කාලෙට කරනවා. ඒ ගැන අපටත් වඩා උනන්දුවකින් කටයුතු කරන්නේ අලිඇතුන්ගේ භාරකරුවන්.
විදේශීය අලි ගැන අපි විශේෂ අවදානයක් යොමුකරලා කටයුතු කරනවා. මේ දවස්වල අලි ඇතුන් අපට තෑගි කළ විදේශ රටවල් හොඳ අවදානයෙන් සිටිනවා. කොහොමත් අපි එදා ඉඳලාම විදෙස් අලි ඇතුන් කෙරෙහි විශේෂ අවදානයක් යොමුකරලා කටයුතු කරනවා.
තවත් දෙයක් තමයි පෙරහැර කාලෙට මේ සතුන්ට විශේෂ ඖෂධ වර්ගයන් දීමට අවශ්‍ය වුණොත් අපි ඒවා විදේශ රටවලින් විශේෂ අවසරයක් මඟින් ලබා ගන්නවා.
ප්‍රශ්නය – හදිසි තත්ත්වයන්ට මුහුණ දීමට සූදානම් වන්නේ කෙසේද?
උත්තරය – පෙරහැරේ ගමන් මාර්ගය පිලිබඳ අපි හොඳ අවබෝධයක් ලබා ගන්නවා. හදිසි අවස්ථාවක් වුණොත් අලි ඇතුන් ගැටගහලා තියන්න තැනක් තියෙනවාද කියලා සොයා බලනවා.
ප්‍රශ්නය – පෙරහැර අතරතුර සතකුට රෝගී තත්ත්වයක ඇති වුණොත් ඊට සූදානම කොයි වගේද?
උත්තරය – පෙරහැරක පශු වෛද්‍යවරුයෙකු ගමන් කරන විට ඔවුන්ට විශේෂ පුහුණුවක් ලබා දෙනවා. මොකද සමහර වෛද්‍යවරු පෙරහැරක ගමන් කරන්න දැනුමක් නැහැ. අපි හැමවිට අලි ඇතුන්ගේ චර්යාවන් නිරීක්ෂණය කරමින් සිටින පිරිසක්. ඒ නිසා උන්ගේ හැසීරීම් රටාව ගැන හොඳ අවදානයෙන් දැනුමෙන් සන්නද්ධව සිටිය යුතු වෙන්නේ. පෙරහැර ගමන් ගන්නා මාර්ගයේ ගිනිනිවීමේ රථ, ගිලන් රථ සූදානමින් තිබෙනවාද යන්න පිලිබඳ දැනුම්වත්ව සිටිය යුතුයි.
ප්‍රශ්නය – දළඳා කරඬුව ගෙන යන ඇතා කවුද යන්න තීරණය කරන ක්‍රියා පිළිවෙත කුමක්ද?
උත්තරය- දළඳා කරඬුව ගෙන යන්නේ මොන ඇතාද කියලා තීරණය කරන්නේ දියවඩන නිළමේ. නිළමේ විශේෂයෙන්ම ඔහු තෝරාගන්න ඇතා පිලිබඳ අපගෙන් හොඳ විස්තරයක් ලබා ගන්නවා. විශේෂයෙන්ම ඇතාගේ චර්යාවන් ඌ කලබලකාරයෙක්ද නැතිනම් කම්මැලිකාරයෙක්ද, නිතර රෝගී වෙන කෙනෙක්ද, කෑම හොඳින් කන නොකන බව, ආදී සියලුම ශරීර සෞඛ්‍ය ගැන මනා අවබෝධයක් ලබා ගන්නවා. ඇතාට ඇඳුම් අන්දවලා පෙරහැර ගමන් කිරීමට සූදානම් වුණාම තමයි නිළමේ තීරණය කරන්නේ කරඬුව ගෙනියන්නේ මොන ඇතාද කියලා .”
ප්‍රශ්නය – 1988 සිටම දළඳා පෙරහැරේ ගමන් ගන්නා අලි ඇතුන්ගේ වෛද්‍යවරයා ලෙස කටයුතු කළ ඔබට අමතක නොවන සිදුවීම් බොහෝමයක් ඇති නේද?
උත්තරය – එක පෙරහැරකදී පෙරහැරේ ගමන් කළ අලි ඇතුන් ගමන් මග වෙනස් කරලා දඟලන්න පටන් ගත්තා. උන් කොහොමත් දැඟලිලිකාරයන්. මේක බලාගෙන හිටපු අහිංසක කට්ටියකුත් උන් එක්ක දඟලන්න පටන් ගත්තා. මට පණිවිඩ ලැබිලා මම යනකොට දැඟලිලිකාරයින් ටික හොඳ බාබාල වගේ පෙරහැරේ යනවා. අහිසංකයින් ටික අහුවුණා. ඒ වෙලාවේම අහිංසකයින්ව පෙරහැරෙන් අයින් කලා”
තවත් එක් සිදුවීමක් තමයි පෙරහැරේ යන්න සියල් සූදානම් කරලා ඉන්දිරාජාගේ පිටේ කරඬුව බැඳලා දැන ඉන්දිරාජාගේ එක් පැත්තකින් කෑගල්ලේ ඇතැව දැම්මා. දැන් පෙරහැරේ ගමන් කරනවා. කෑගල්ලේ ඇතා එක පාරමට ඉන්දිරාජාට පයින් ගැහුවා. අපි ඔක්කෝම බය වුණා. ඉන්දිරාජ කිසිම ගානක් නැතිව පෙරහැරේ අයිනෙන් පාඩුවේ ගමන් කළා ”
තව දවසකත අමතක නොවන සිදුවීමක් වුණා. ආරක්ෂාවට ඉන්න පොලිස් නිලධාරීන් කණ්ඩායමක් දුවගෙන ඇවිත් මාගේ වාහනයට නැග්ගා. මම ඇහුවා මොකද කියලා. එතකොට කිව්වා ඇතෙක් කුලප්පු වෙලා පෙරහැරෙන් පැනලා එනවා කියලා. එතකොටම ඇතා ඒනවා. ඌ පෙරහැර මගහැරලා ආපහු මාළිගාවට යනවා. ඌ කාටවත් කරදරයක් නැතිව මාළිගාවට ගියා.”
ප්‍රශ්නය – මේ සතුන් සහ මිනිසුන් අතර ඇති බැඳීම් ගැනත් ඔබට අත්දැකීම් ඇති?
සම බරව ඇත්ත කියන ලංකාසර පුවත් ඔබට සෑම විටෙක දැකීමට ඕනෑ නම් පහත අපේ වට්ස්ඇප් / ටෙලිග්‍රෑම් සමූහයන්ට එක්වෙන්න.
උත්තරය – තවත් දවසක් ඇත්ගොව්වෙකුගේ පුදුම හැසිරීමක් මම දැක්කා. ඒත් මම ගණන් ගත්තේ නැහැ. ඇතාගේ දම්වැලේ එල්ලිලා මේ මනුස්සයා පෙරහැරේ ගමන් කරනවා. ඇතාගේ පුරුදු කාරයා නිසා මම ඒ තරම් බැලුවේ නැහැ. මුළු පෙරහැරේම ගමන් කරලා අවසානයේදී මේ මනුස්සයාට හොඳටම අමාරුවෙලා රෝහල් ගත කලා. ඒත් එක්කම ඔහු මිය ගියා. මොකද මේ ඇත් ගොව්වාට හෘදයාබාධයක් හැදිලා. තිබෙන වේදනාවටම අලියාගේ දම්වැලේ එල්ලිලා. අන්තිම හුස්ම පොද පෙරහැර අවසන් වෙනකල් රැකගෙන හිටියා”